مرد جوان در پس زمینه ای به رنگ اُخرا

مرد جوان در پس زمینه ای به رنگ اُخرامرد جوان در پس زمینه ای به رنگ اُخرا

"محمدیوسف" از هنرمندان نگارگرِ اصفهان، در قرن دهم هجری شمسی همزمان با دوره صفوی است. وی به عنوان یکی از نقاشان مکتب اصفهان، شاگرد و پیرو سبک "رضا عباسی" بود. آثار او مشتمل بر کتاب‌آرایی و نقاشی‌های تک برگی است. در آن دوران که مصادف با قرن هفدهم میلادی بود، این دو رشته هنری بسیار مورد استقبال بود. محمد یوسف در دوران پادشاهی شاه صفی و شاه عباس دوم کار می کرد.

محمدیوسف و دیگر هنرمندان مانند "محمد قاسم" و "محمدعلی نگارگر"، جزء شاگردان و پیروان سبک رضا عباسی، و شاید آخرین نقاشان مکتب نقاشی اصفهان‌ باشند. در طراحی‌های این سه تن، شباهت‌های بسیاری می‌توان یافت که متاثر از سبک استاد، تصاویر دلپذیری آفریده‌اند.

موضوع آثار این سه تن، عموماً زن و مردهای ایستاده یا نشسته، دراویش، حیوانات و پرندگان است. بیشترین آثار محمدیوسف بین سالهای ۱۰۴۷تا ۱۰۶۸هجری قمری رقم خورده‌است. اما به نظر می‌رسد محمدیوسف از شاگردان بدون واسطه رضاعباسی بوده که مستقیما از شخصِ استاد درس می گرفته است.

وی به عنوان یکی از نقاشان مکتب اصفهان، شاگرد و پیرو سبک رضا عباسی بود. آثارش کتاب‌آرایی و نقاشی‌های تک برگی را (که در قرن هفدهم میلادی در ایران از محبوبیت زیادی برخوردار بود) شامل می‌شود. او در زمان دو تن از پادشاهان صفوی، یعنی شاه صفی (۱۶۲۹ تا ۴۲ میلادی) و شاه عباس دوم (۱۶۴۲ تا ۶۶ میلادی) کار می‌کرد. بزرگترین مجموعه‌ای که محمد یوسف در نگارگری آن دخیل بوده، یک نسخه از شاهنامه است که با همکاری محمد قاسم تصویر شده و هم اینک در موزهٔ آستان قدس مشهد محفوظ است. محمد یوسف احتمالاً حدود سال ۱۰۴۲ ه.ش از دنیا رفته‌استبزرگترین مجموعه‌ای که محمد یوسف در نگارگری آن دخیل بوده، یک نسخه از شاهنامه است که با همکاری محمد قاسم تصویر شده و هم اینک در موزهٔ آستان قدس مشهد محفوظ است. به نظر می‌رسد که وی و محمد قاسم همکارانی نزدیک بوده‌اند، چه اینکه در اکثر مجموعه‌های به جا مانده، نام این دو تن در کنار یکدیگر آورده می‌شود. در دیوان حافظ با ۵۵ نگاره که در زمان شاه صفی اول نگارگری شده (تاپقاپی-استانبول)، نقاشی یکی از نگاره‌ها به تاریخ ۱۰۵۰ قمری یا ۱۶۴۰ میلادی به امضای محمد یوسف و دیگری به امضای محمد علی است. همچنین در شاهنامه قرچغای خان مشتمل بر ۱۴۸ یا ۱۴۹ نگاره، به جز دو نگارهٔ نخست، که توسط ملک حسین اصفهانی نگارگری شده، سایر تصاویر، توسط نسخه شناسان به محمد قاسم و محمد یوسف نسبت داده شده‌است، که از این میان نگارهٔ مجلس کمند انداختن افراسیاب و برزو مشخصن امضای محمد یوسف را داراست. در شاهنامهٔ مذکور، حداقل پنج نگاره دربردارندهٔ ویژگی‌های سبکی اوست. نگاره‌های این شاهنامه شباهت‌های بسیاری با شاهنامهٔ رشیدا داشته و به همین دلیل نقاشان این دو اثر یکسان انگاشته می‌شوند. در موزهٔ رضا عباسی سه نگاره به رقم محمد یوسف موجود است که با سبک و شیوهٔ مجالس شاهنامهٔ رشیدا کار شده‌است. این شاهنامه امروزه در موزه کاخ گلستان به شمارهٔ ۲۲۳۹ نگهداری می‌شود. همچنین در کاخ گلستان نگاره‌های گل و مرغ منتسب به وی نگهداری می‌شود. سچوکبن نوزده نگاره را با رقم این هنرمند گردآوری و یا به او منسوب کرده، بعدها شمار این نگاره‌ها به ۴۹۰ تا ۵۵۵ نگاره رسید.