عباس رسام‌ ارژنگی، ناهید، امید و نامه‌ی پیام

عباس رسام‌ ارژنگی، ناهید، امید و نامه‌ی پیامعباس رسام‌ ارژنگی، ناهید، امید و نامه‌ی پیام

 آخرین خودنگاره در آینه/ عباس رسام ارژنگی/ ۱۳۵۳/ رنگ و روغن روی بوم/ ۷۸ . ۶۸ سانتی متر

عباس رسام‌ ارژنگی، نقاش، تصویرگر و طنزنگار ایرانی (از نوادگان آقا میرک، نگارگر شهیر عهد صفوی) متولد سال ۱۲۷۱ شمسی در تبریز و درگذشته سال ۱۳۵۴ است. وی از جمله نقاشان واقع‌گرا ایران بود که تحت تأثیر سنت هنر روسی به این شیوه‌ روی آورد و در برخی از آثارش گوشه‌ی چشمی هم به امپرسیونیسم و رئالیسم سوسیالیستی روس‌ها داشت.

در فاصله‌ی سال‌های ۱۲۸۹ تا ۱۲۹۳ مقدمات آموزشی هنر را در هنرستان نقاشی تفلیس در گرجستان سپری کرد. هم‌زمان با همکاری گروهی از جوانان «جمعیت دوستداران ایران» را تشکیل داد و نخستین کاریکاتورهایش را با امضای «عباس‌الحسینی» در مطبوعات به چاپ رساند. سپس راهی آکادمی هنر مسکو شد و دو سالی را در آن‌جا به تحصیل نقاشی گذراند. سال ۱۲۹۵ به تفلیس بازگشت و دستگیر شد، اما به کمک دوستانش توانست از بازداشت گاه بگریزد و به ایران بازگردد. سپس در شهر تبریز مستقر شد و با همکاری برادرشمیرمصور ارژنگی مدرسه‌ی صنایع مستظرفه‌ی تبریز را در سال ۱۳۰۷ بنیان نهاد و به تدریس هنر مشغول شد.

نوجوان/ عباس رسام ارژنگی/ ۱۳۰۱/ رنگ و روغن روی بوم/ ۲۰.۳۰ سانتی متر

او در این مدرسه که بعدها به هنرستان هنرهای میرک تغییرنام داد به ترویج دریافت‌های خود از سنت هنر روسی همت گماشت و با تربیت شاگردان بسیار دومین جریان تأثیرگذار واقع‌گرایی را به موازات مکتب کمال‌الملک در هنر ایران شکل داد. هنرمندانی چون علی‌اصغر پتگر و عباس کاتوزیان برآمده از دل این جریان هستند. ۱۷ اثر از او در سال ۱۳۰۹ در کشور بلژیک به نمایش درآمد. رسام‌ارژنگی بعدها به تهران آمد و سال ۱۳۲۰ تدریس هنر را در مدرسه‌ی دارالفنون نیز ادامه داد.

رسام ارژنگی عمدتاً تک چهره، منظره و موضوعات تاریخی را به شیوه‌ای طبیعت‌گرایانه نقاشی می‌کرد. وی در عرصه‌های نگارگری و مصورسازی کتاب نیز فعالیت داشت و در زمینه‌ی اجتماعی و سیاسی نیز هنرمندی فعال بود و طرح‌های انتقادی و هجویه‌های تصویری‌اش در نشریه‌هایی همچون ناهید، امید و نامه‌ی پیام چاپ می‌شد.